Các nhà quan sát theo dõi từng biến chuyển của cuộc bầu cử Hoa Kỳ (2024)

Cuộc bỏ phiếu bầu Tổng thống Mỹ vừa khai diễn cách đây vÃi giờ đồng hồ trong sá»± quan tâm chú ý chÆ°a từng có trong lịch sá»­. Nhiều toán quan sát viên của những tổ chức trong nước Mỹ và của quốc tế đã theo dõi từng biến chuyển của cuộc tranh đua gay gắt nÃy. Những ngÃy sát trước hôm bỏ phiếu, không một ai có thể đoán chắc được là đảng nÃo sẽ thắng thế, ông Bush có giữ được chức Tổng thống của mình hay không, hoặc nghị sÄ© Kerry có chiếm được Tòa Bạch Ốc không. Bao nhiêu cuộc thăm dò đều cho thấy các tá»· số hết sức khít khao.

By line: Lê Dân

• Bấm vÃo đây để nghe cuộc phỏng vấn nÃy
• Download story audio

Không những dÆ° luận trong nước Mỹ quan tâm vì kỳ bầu Tổng thống hồi bốn năm trước đã gây nhiều tranh cãi về thủ tục pháp lý, mà quốc tế cÅ©ng hết sức chú ý đến kỳ bầu Tổng thống nÃy của Mỹ. Lý do là trong bối cảnh toÃn cầu nhiều biến động hiện nay thì người đứng đầu siêu cường duy nhất chắc chắn sẽ có tác động đến bộ mặt thế giới trong những năm tới, ảnh hưởng đến đời sống biết bao triệu người bên ngoÃi nước Mỹ.

Một trong các định chế quốc tế nhiều uy tín là Tổ chức An ninh và Hợp tác tại Châu Âu, lần đầu tiên đã tiến hÃnh một cuộc quan sát tuyển cá»­ đầy đủ tại Hoa Kỳ. Hôm thứ Hai, họ đã đưa gần 90 nhà quan sát thuộc nhiều quốc tịch khác nhau đến các địa điểm được dá»± đoán là có thể bị xáo trộn về thể thức. Đặc biệt là tại những nÆ¡i có loại phiếu tạm thời hoặc mới sá»­ dụng máy bỏ phiếu điện tá»­.

Một thÃnh viên của Tổ chức An ninh và Hợp tác tại Châu Âu, ông Carwyn Jones, cho biết là sá»± hiện diện của quan sát viên quốc tế có thể lÃm cá»­ tri an tâm hÆ¡n.

Tổ chức An ninh và Hợp tác Châu Âu có 55 quốc gia thÃnh viên, không có nhiệm vụ phán xét về phẩm chất của một cuộc tuyển cá»­, nhÆ°ng mọi nhận xét của họ được phần lớn thế giới tôn trọng. Họ sẽ đưa ra một bản lượng giá sÆ¡ khởi về kỳ bầu Tổng thống Hoa Kỳ năm nay vÃo ngÃy thứ Năm, và chính thức công bố bản phúc trình đầy đủ trong vòng một tháng.

Hồi tháng Chín vừa qua, tổ chức nÃy đã đưa ra lời cảnh báo về khả năng tranh chấp pháp lý khiến kết quả bầu Tổng thống Mỹ có thể bị chậm trễ. Lý do là những máy bỏ phiếu điện tá»­ không in phiếu bầu ra giấy, nên không giúp ích gì trong trường hợp cần phải đếm phiếu lại. Còn loại phiếu tạm thời, cho phép người mới di chuyển chỗ ở được bỏ phiếu, chứng minh nÆ¡i cÆ° trú sau, cÅ©ng bị xem là có thể bị lạm dụng.

NgoÃi tổ chức của châu Âu còn có tổ chức bảo vệ nhân quyền quốc tế mang tên The Global Exchange, tức Trao đổi ToÃn cầu, cÅ©ng cá»­ thÃnh viên theo dõi cuộc bầu Tổng thống Mỹ.

Trong nước, Ủy ban Luật gia cho Dân quyền Hoa Kỳ cÅ©ng tham gia vÃo Dá»± án Bảo vệ Tuyển cá»­, thu dụng và điều động tới 8,000 luật sÆ° đến quan sát việc bầu cá»­ tại nhiều tiểu bang, nhất là những nÆ¡i có than phiền về các thủ đoạn tranh cá»­ không chính đáng, nhÆ° dọa dẫm cá»­ tri da mÃu.

Bà Barbara Arnwine, giám đốc dá»± án cho biết một số cá»­ tri ở thủ phủ Tallahassee của bang Florida nhận được điện thoại báo tin là họ có thể bầu qua điện thoại, nên không cần tới phòng phiếu. Có nÆ¡i lại nhận được thÆ° có vẻ chính thức của nhà nước, báo rằng nếu họ đã bầu cá»­ tri đoÃn hồi hai năm trước, thì nay không cần phải đi bầu thêm.

Trong ngÃy bỏ phiếu bầu Tổng thống Hoa Kỳ hôm nay, hÃng ngÃn luật gia của cả hai đảng Cộng hòa lẫn Dân chủ, cùng những luật sÆ° độc lập và quan sát viên không đảng phái đã chia nhau quan sát cuộc bỏ phiếu, đặc biệt chú trọng tới bang Florida, Ohio và một số nÆ¡i được xem là uy thế của hai ứng viên Bush và Kerry là bất phân thắng bại.

Dù chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh tình trạng bế tắc, xáo trộn nhÆ° kỳ bầu Tổng thống năm 2000 tái diễn, nhÆ°ng nhiều cá»­ tri vẫn tỏ ý hoÃi nghi. Bà Elizabeth Nalson ở thÃnh phố Miami bang Florida cho rằng kỳ bầu năm nay cÅ©ng là sá»± tái diễn của kỳ bầu bốn năm trước mà thôi.

Sá»± hoÃi nghi, yếm thế của những cá»­ tri nhÆ° vừa kể cÅ©ng là động lá»±c mạnh khiến có thêm khoảng 15 triệu người Mỹ tham gia bỏ phiếu kỳ nÃy, đạt ká»· lục chÆ°a từng thấy trong lịch sá»­ tuyển cá»­ của xứ Cờ Hoa. Theo dá»± đoán của Ủy ban Nghiên cứu Cá»­ tri đoÃn Hoa Kỳ thì tổng cộng có khoảng 121 triệu người đi bầu, trong tổng số trên 280 triệu dân Mỹ.

© 2004 Radio Free Asia