Lê Dân, phóng viên ÄÃi RFA
Trong thá»i gian gần Äây, có nhiá»u bÃi viết giá trá» Äược ÄÄng tải trên các mạng tin há»c toÃn cầu liên quan Äến vấn Äá» Hòang Sa và TrÆ°á»ng Sa. Má»t trong những bÃi gây khá nhiá»u chú ý là bÃi "Tuá»i trẻ Viá»t Nam, há»c lá»ch sá» Äá» lÃm lá»ch sá»" của nhà vÄn Trần Trung Äạo trên trang talawas.org do nhà vÄn Phạm thá» HoÃi chủ trÆ°Æ¡ng. Äá» tìm hiá»u thêm vá» bÃi viết nÃy, Lê Dân trao Äá»i cùng nhà vÄn Trần Trung Äạo.
- Nghe cuá»c trao Äá»i nÃy
- Download story audio
HoÃng Sa là của Viá»t Nam
Lê Dân: ThÆ°a ông, Äoạn Äược xem nhÆ° lá»i má» Äầu, ông viết "Má»i ngÆ°á»i Viá»t Nam ghi khắc trong tim mình: HoÃng Sa là Äảo Viá»t Nam, là biá»n Viá»t Nam, là Äất Viá»t Nam. Äất nÆ°á»c Viá»t Nam có khi thá»nh, khi suy, lá»ch sá» Viá»t Nam có khi hÆ°ng khi phế, thế há» hôm nay không giữ Äược HoÃng Sa nhÆ°ng không phải vì thế mà HoÃng Sa trá» thÃnh Äất của Trung Cá»ng bá quyá»n hay của bất cứ quá»c gia nÃo khác". Ãng nghÄ© gì khi nháºn Äá»nh nhÆ° váºy?
Nhà vÄn Trần Trung Äạo: Tôi viết câu nhÆ° váºy cÅ©ng cách Äây rất là lâu, sau khi HoÃng Sa bá» mất vÃo tay Trung Quá»c nÄm 1974 mà trong hoÃn cảnh tÆ°Æ¡ng Äá»i thất vá»ng nhÆ°ng còn nghÄ© Äến tÆ°Æ¡ng lai. Khi hiá»n tại chúng ta không lÃm Äược gì thì chúng ta hy vá»ng rằng các thế há» tÆ°Æ¡ng lai sẽ lÃm Äược.
Äiá»u mà tôi nói nó có vẻ giá»ng má»t lá»i trá»i dÃnh cho các thế há» mai sau bá»i vì HoÃng Sa mặc dù không còn là của Viá»t Nam nữa nhÆ°ng má»i ngÆ°á»i Viá»t Nam thế há» hôm nay cÅ©ng nhÆ° những thế há» tÆ°Æ¡ng lai phải ghi khắc vÃo trong lòng mình, trong tim mình rằng HoÃng Sa là má»t phần Äất của Viá»t Nam.
Và trong những Äiá»u kiá»n mà tÆ°Æ¡ng lai có thá» cho phép, tôi muá»n nhấn mạnh Äiá»u kiá»n kinh tế, chÃnh trá» và quân sá»±, thì chức nÄng Äầu tiên và công viá»c Äầu tiên, trách nhiá»m Äầu tiên của thế há» tÆ°Æ¡ng lai là phải lấy lại HoÃng Sa. Äó là cái tâm nguyá»n và tôi nghÄ© rằng không phải chá» có tôi mà tất cả những ngÆ°á»i Viá»t nam nÃo còn nghÄ© Äến tÆ°ong lai của Äất nÆ°á»c.
Thanh niên Sinh viên VN biá»u tình chá»ng Trung Quá»c/Video do Kim Thu cung cấp.
Xem video clip nÃy bằng cá»a sá» riêng
Lê Dân: Vá» bức công hÃm do nguyên Thủ TÆ°á»ng Phạm VÄn Äá»ng ký gá»i Tá»ng Lý Trung Quá»c Chu Ãn Lai mà nhiá»u ngÆ°á»i, ká» cả sinh viên, thanh niên trong nÆ°á»c chÆ°a bao giá» nghe nói tá»i, ông nháºn xét thế nÃo?
Nhà vÄn Trần Trung Äạo: Bây giá» thì tôi nghÄ© rằng trong nÆ°á»c cÅ©ng nhÆ° ngoÃi nÆ°á»c Äá»u biết cái công hÃm Äó là tháºt. Ngay khi tôi Äá»c công hÃm Äó cách Äây khá nhiá»u nÄm, khi Äá»c lần Äầu tiên chÃnh tôi cÅ©ng ngạc nhiên nữa, bá»i vì tôi không tin Äó là sá»± tháºt.
Tôi không bao giá» nghÄ© rằng á» cÆ°Æ¡ng vá» má»t ông thủ tÆ°á»ng mà lại phải cầm bút ký má»t vÄn bản Äến mức Äá» nhÆ° váºy Äá» chấp nháºn chủ quyá»n của má»t nÆ°á»c khác trên quần Äảo của mình, tháºm chà không qua má»t buá»i há»p nÃo, cÅ©ng không biá»u quyết trÆ°á»c quá»c há»i, cÅ©ng không cần có buá»i thảo luáºn, không có há»i nghá» nÃo cả Äá» tiến hÃnh giữa hai quá»c gia trÆ°á»c khi ký má»t vÄn bản nhÆ° váºy.
NhÆ°ng sau nÃy và bây giá» thì má»i ngÆ°á»i Äá»u biết Äó là sá»± tháºt. Và rất là Äau lòng cho Äất nÆ°á»c khi mà có má»t vÄn bản nhÆ° váºy, bá»i vì Trung Quá»c không cần phải chứng minh hết sức lòng vòng mà há» chá» cần rút trong túi ra má»t cái thÆ° và nói "Äây là thÆ° của má»t ông thủ tÆ°á»ng má»t nÆ°á»c ký cho tôi. NhÆ° váºy ngÃy tháng rất là rõ rÃng. Mà không phải chá» chúng tôi nói và ngay cả Viá»t Nam cÅ©ng váºy. Tháºm chà cái vÄn bản nÃy Äược công bá» luôn trên báo Nhân Dân vÃi ngÃy sau khi vÄn bản Äó Äược ký".
Váºy là không có gì chá»i cãi cả. Tháºm chà bây giá» nhà cầm quyá»n Viá»t Nam, giá»i lãnh Äạo Äảng cá»ng sản Viá»t Nam cÅ©ng không từ chá»i vÄn bản Äó.
Vai trò của trà thức, vÄn nghá» sÄ©
Lê Dân: Tại sao Bắc Kinh lại có thái Äá» trá»ch thượng nhÆ° váºy ? Trong những trÆ°á»ng hợp tÆ°Æ¡ng tá»±, khi há» tranh chấp chủ quyá»n lãnh hải vá»i Nháºt Bản hay Philippines, thì Bắc Kinh luôn luôn hòa hoãn hÆ¡n, ÄÃm phán rá»i cùng khai thác tÃi nguyên, chứ chÆ°a dám chÃnh thức áp Äặt cÆ¡ sá» hÃnh chÃnh Äá» chÃnh thức hóa sá»± cưỡng Äoạt Äó, thÆ°a ông?
Nhà vÄn Trần Trung Äạo: Vấn Äá» quan há» giữa Trung Quá»c - Nháºt Bản, hay là Trung Quá»c vá»i lại Ấn Äá», Trung Quá»c Äá»u Äặt chủ quyá»n hai quá»c gia hết sức là rõ rÃng. Tuy nhiên, Äá»i vá»i Viá»t Nam thì tôi không có cảm tÆ°á»ng Trung Quá»c xem Viá»t Nam nhÆ° là quá»c gia hoÃn toÃn có chủ quyá»n. Trung Quá»c rất là khinh thÆ°á»ng và luôn luôn Äóng vai trò nÆ°á»c lá»n Äá»i vá»i giá»i lãnh Äạo Äảng Cá»ng Sản Viá»t Nam.
Lý do là bá»i vì tôi nghÄ© rằng há» nắm Äá»±oc yếu Äiá»m của giá»i lãnh Äạo Äảng Cá»ng Sản Viá»t Nam, bá»i vì mục ÄÃch tá»i thượng của Äảng Cá»ng Sản Viá»t Nam là phải duy trì bằng má»i giá quyá»n lãnh Äạo Äất nÆ°á»c. Há» có thá» hy sinh quyá»n lợi của dân tá»c nhÆ°ng không chá»u hy sinh quyá»n lợi của Äảng, và Äá» giữ quyá»n lãnh Äạo của Äảng thì há» phải lá» thuá»c vÃo Trung Quá»c.
Lê Dân: Trong những cuá»c biá»u tình phản Äá»i Trung Quá»c vừa qua, ngÆ°á»i ta chá» biết nhÆ° là hÃnh Äá»ng tá»± phát của thanh niên, sinh viên Viá»t Nam. NhÆ°ng qua tin tức và hình ảnh, còn có nhiá»u nhà vÄn, nhà báo táºn tình tham gia, có ngÆ°á»i thuá»c vòng kiá»m soát của Nhà nÆ°á»c còn bá» ká»· luáºt. Ãng cÅ©ng thuá»c giá»i vÄn nghá» sÄ©, ông có nháºn xét nhÆ° thế nÃo vá» hiá»n tượng nÃy?
Nhà vÄn Trần Trung Äạo: Anh em vÄn nghá» sÄ©, những ngÆ°á»i có cÆ¡ há»i Äá»c nhiá»u hiá»u rá»ng, và nếu há» chá»u dấn thân thì Äó là Äiá»m hết súc tÃch cá»±c, bá»i vì há» biết rất nhiá»u. Mà thê há» trẻ nhìn lên và thấy bên cạnh mình, phÃa trÆ°á»c mình không phải chá» có những ngÆ°á»i baj của mình thôi mà có những ngÆ°á»i anh của mình, nhÅ©ng ngÆ°á»i chá» của mình, những cha chú của mình, những ngÆ°á»i nắm Äược những tin tức mà mình là thế há» trẻ không có.
Äó là chá» dá»±a hết sức là quan trá»ng. Vai trò của giá»i thức cÅ©ng nhÆ° vai trò của giá»i vÄn nghá» sÄ© nói riêng, hay là trà thức nói chung, là vai trò hết súc là quan trá»ng trong má»i xã há»i.
Lê Dân: ThÆ°a nhà vÄn Trần Trung Äạo, còn câu há»i chót, là viá»c giá»i vÄn nghá» sÄ© ủng há» và tham gia các cuá»c biá»u tình phản kháng Bắc Kinh, có tác dụng thế nÃo Äá»i vá»i lá»p trẻ Viá»t Nam ngÃy nay ? Há» có phải là những kẻ xấu, xúi dục thanh niên, nhÆ° Nhà nÆ°á»c và báo chà do Nhà nÆ°á»c kiá»m soát lên án hay không?
Nhà vÄn Trần Trung Äạo: Hiá»n nay các anh các chá» vÄn nghá» sÄ© Äóng vai trò dấn thân nhÆ° váºy, Äó là Äiá»u hết sức tá»t. Và tôi hy vá»ng Äó là mang lại niá»m tin rất lá»n cho thế há» trẻ bây giá».
Lê Dân: Xin cám Æ¡n nhà vÄn Trần Trung Äạo Äã giÃnh cho chúng tôi cuá»c trao Äá»i ngÃy hôm nay.
© 2007 Radio Free Asia
Các tin, bÃi liên quan
- Quan há» Viá»t-Trung và vụ tranh chấp chủ quyá»n á» Biá»n Äông
- Lá»ch sá» tranh chấp chủ quyá»n giữa Viá»t Nam và Trung Quá»c
- Nhà dân chủ Du Lam bá» Công an thẩm vấn vá» dá»± Äá»nh tá» chức biá»u tình á» Äà Nẵng
- Hà Ná»i kêu gá»i dân chúng chấm dứt biá»u tình chá»ng Trung Quá»c
- NgÆ°á»i Viá»t Hải Ngoại tá» chức nhiá»u cuá»c biá»u tình phản Äá»i Trung Quá»c
- Giải pháp nÃo cho Viá»t Nam trong viá»c tranh chấp chủ quyá»n vá»i Trung Quá»c?
- NgÆ°á»i Viá»t biá»u tình trÆ°á»c Tá»ng lãnh sá»± Trung Quá»c tại Los Angeles
- Mục sÆ° phản Äá»i Trung Quá»c bá» dá»a giết
- Thấy gì qua các cuá»c biá»u tình của Thanh niên, Sinh viên tại Hà Ná»i, SÃi Gòn? (phần 2)